รูปแบบและหลักการเลือกตั้งประธานาธิบดีในสหรัฐอเมริกา (ระบอบประชาธิปไตย)

การเลือกตั้งประธานาธิบดีสหรัฐมีระบบที่ซับซ้อน โดยใช้ระบบการเลือกตั้งที่เรียกว่า "คณะผู้เลือกตั้ง" (Electoral College) ซึ่งแตกต่างจากการเลือกตั้งตรงในหลายประเทศ รูปแบบและเงื่อนไขของการเลือกตั้งสามารถอธิบายได้เป็นหัวข้อดังนี้:

1. คุณสมบัติของผู้สมัครรับเลือกตั้ง

• สัญชาติและสถานะการเกิด: ผู้สมัครต้องเป็นผู้ที่เกิดในสหรัฐอเมริกา (natural-born citizen)
• อายุ: ผู้สมัครต้องมีอายุไม่ต่ำกว่า 35 ปีบริบูรณ์
• การพำนักในสหรัฐอเมริกา: ต้องมีการพำนักอาศัยอยู่ในสหรัฐเป็นเวลาไม่น้อยกว่า 14 ปี

2. กระบวนการเสนอชื่อผู้สมัคร

• พรรคการเมืองเสนอชื่อ: ผู้สมัครส่วนใหญ่มาจากพรรคการเมืองหลัก เช่น พรรคเดโมแครตหรือรีพับลิกัน โดยแต่ละพรรคจะจัดการประชุมใหญ่ (National Convention) เพื่อเลือกผู้สมัคร
• การเลือกตั้งขั้นต้น (Primaries) และ การประชุมคอคัส (Caucuses): รัฐต่าง ๆ จัดการเลือกตั้งในรูปแบบของไพรมารีหรือคอคัสเพื่อคัดเลือกตัวแทนพรรคที่จะส่งชิงตำแหน่งประธานาธิบดี

3. รูปแบบการเลือกตั้ง

• การเลือกตั้งคณะผู้เลือกตั้ง (Electoral College): สหรัฐใช้ระบบคณะผู้เลือกตั้งแทนการเลือกตั้งตรง โดยประชาชนในแต่ละรัฐจะลงคะแนนเพื่อเลือกผู้แทนคณะผู้เลือกตั้ง และผู้แทนเหล่านี้จะลงคะแนนเลือกประธานาธิบดีในภายหลัง
• จำนวนคณะผู้เลือกตั้งต่อรัฐ: แต่ละรัฐมีจำนวนคณะผู้เลือกตั้งที่แตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับจำนวนประชากร โดยรวมถึงจำนวนสมาชิกวุฒิสภา (2 คน) และจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของรัฐนั้น ๆ
• ผู้สมัครที่ได้คะแนนสูงสุดในรัฐนั้น ๆ ได้รับคณะผู้เลือกตั้งทั้งหมด: รัฐส่วนใหญ่ใช้ระบบ "ผู้ชนะรับทั้งหมด" (winner-takes-all) ยกเว้นรัฐเมนและเนแบรสกา ที่ใช้ระบบแบ่งคะแนนตามเขตเลือกตั้ง

4. เงื่อนไขการชนะการเลือกตั้ง

• จำนวนคณะผู้เลือกตั้งที่จำเป็นต่อการชนะ: ผู้สมัครต้องได้รับคะแนนจากคณะผู้เลือกตั้งอย่างน้อย 270 เสียง จากทั้งหมด 538 เสียง เพื่อชนะการเลือกตั้ง
• กรณีที่ไม่มีผู้ใดได้เสียงข้างมาก: หากไม่มีผู้สมัครคนใดได้คะแนนถึง 270 เสียง การตัดสินใจจะเป็นหน้าที่ของสภาผู้แทนราษฎร ซึ่งจะเลือกประธานาธิบดีจากผู้สมัคร 3 คนที่ได้คะแนนสูงสุดจากคณะผู้เลือกตั้ง

5. การจัดการเลือกตั้ง

• วันเลือกตั้ง: การเลือกตั้งประธานาธิบดีจัดขึ้นทุกสี่ปี ในวันอังคารแรกหลังจากวันจันทร์แรกของเดือนพฤศจิกายน
• การลงทะเบียนผู้มีสิทธิเลือกตั้ง: ผู้มีสิทธิเลือกตั้งต้องลงทะเบียนล่วงหน้าในรัฐที่พำนักอาศัย และมีเงื่อนไขเกี่ยวกับการพำนักที่แตกต่างกันไปในแต่ละรัฐ
• การลงคะแนนล่วงหน้าและการลงคะแนนทางไปรษณีย์: หลายรัฐอนุญาตให้ผู้มีสิทธิเลือกตั้งสามารถลงคะแนนล่วงหน้าหรือส่งบัตรลงคะแนนทางไปรษณีย์ เพื่อความสะดวกในการเลือกตั้ง

6. การประกาศผลการเลือกตั้ง

• การนับคะแนนคณะผู้เลือกตั้ง: ผลการเลือกตั้งประธานาธิบดีจะถูกประกาศเมื่อคณะผู้เลือกตั้งลงคะแนนเสียงในเดือนธันวาคม หลังการเลือกตั้งระดับประเทศ
• การประกาศผลอย่างเป็นทางการ: การประกาศผลอย่างเป็นทางการเกิดขึ้นเมื่อสภาคองเกรสประชุมในเดือนมกราคม เพื่อยืนยันผลคะแนนคณะผู้เลือกตั้ง

7. พิธีสาบานตน

• วันที่เข้ารับตำแหน่ง: ประธานาธิบดีคนใหม่จะสาบานตนเข้ารับตำแหน่งในวันที่ 20 มกราคม ปีถัดไปหลังการเลือกตั้ง

ระบบการเลือกตั้งประธานาธิบดีสหรัฐเป็นกระบวนการที่ให้ความสำคัญกับการเป็นตัวแทนของรัฐ และการตัดสินใจของคณะผู้เลือกตั้ง จึงทำให้ไม่ใช่ทุกครั้งที่ผู้ได้รับคะแนนเสียงข้างมากจากประชาชน (popular vote) จะได้เป็นประธานาธิบดี

สำหรับรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับระบบการเลือกตั้งสหรัฐ สามารถอ่านได้จากแหล่งข้อมูล เช่น Wikipedia หรือเว็บไซต์เกี่ยวกับการเมืองสหรัฐ